Bà bầu sắp sinh cần tránh làm gì trong dịp Tết?

Lưu ý về an toàn thực phẩm

Ngày Tết, các gia đình có thói quen mua sắm, tích trữ thực phẩm trong tủ lạnh với số lượng lớn để ăn uống, tiếp đãi khách khứa. Với số lượng lớn đồ ăn như vậy có thể mẹ bầu sẽ vô tình quên bảo quản thực phẩm đúng cách hay ăn nhầm thực phẩm để lâu ngày. Điều này có thể dẫn đến việc mẹ bầu bị đau bụng hay nặng hơn là ngộ độc thực phẩm gây nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi.

Ngoài ra, khi đi chợ mẹ bầu nên cẩn thận chọn lựa thực phẩm tươi sống, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Bạn không nên ăn đồ được chế biến từ thịt sống như nem chua, các món ăn tái sống để tránh vi khuẩn E.coli và đồ muối chua như hành muối do chúng có tác động xấu lên hệ tiêu hóa.

Tránh ăn đồ nhiều muối

Ngày Tết là lúc trong nhà luôn có sẵn những thực phẩm như thịt hun khói, chân giò muối, thịt muối… Điều đáng nói là những thực phẩm này chứa lượng muối khá cao – tác nhân chính gây ra chứng phù nề khi mang thai. Tốt nhất mẹ bầu nên ăn ít các món trên và áp dụng chế độ ăn ít muối để đảm bảo sức khỏe của hai mẹ con.

Bà bầu chỉ nên dọn dẹp nhẹ nhàng, tránh những công việc nặng có thể ảnh hưởng đến thai nhi (Ảnh minh họa: Internet)

Tránh ăn quá nhiều

Vào dịp Tết, trong nhà lúc nào cũng có rất nhiều đồ ăn thức uống. Chưa kể đi đâu mẹ bầu cũng được mời ăn cái này cái kia để tranh thủ bổ sung thêm dinh dưỡng cho con. Nhưng bạn có biết việc ăn uống mất kiểm soát như thế chỉ khiến đầy bụng, khó tiêu hơn? Chưa kể món ăn ngày Tết đa phần chứa nhiều dầu mỡ không tốt cho em bé trong bụng. Mẹ bầu hãy tăng cường bổ sung rau xanh và trái cây vào khẩu phần ăn hàng ngày để mẹ và bé có một cái Tết thật khỏe mạnh.

Tránh những nơi đông người

Tết là dịp người người nhà nhà đi chùa cầu an, cầu phước, cầu cho năm mới tốt lành. Ở nơi công cộng cũng diễn ra nhiều trò chơi hay giao lưu âm nhạc đầu xuân. Bởi thế những chỗ này đều khá đông đúc, nhộn nhịp trong 3 ngày tết. Tốt nhất mẹ bầu nên hạn chế ghé thăm những nơi này. Dòng người chen lấn, xô đẩy không thể đảm bảo an toàn cho mẹ bầu.

Ngoài ra, khói hương cũng có thể gây ức chế cho quá trình phát triển của thai nhi. Phật ngự tại tâm, chỉ cần mẹ có lòng thành kính thực sự thì đấy chính là lời cầu phúc linh thiêng nhất.

Tránh đi du lịch

Tháng Giêng là tháng ăn chơi, là mùa người ta đi du lịch nhiều nhất trong năm, chỉ sau kì nghỉ hè của các bé. Tuy nhiên, theo nguyên tắc chung thì bà bầu không nên đi du lịch, đặc biệt là trong 6 tuần cuối của thai kỳ do việc di chuyển phức tạp và khó đảm bảo an toàn cho thai nhi. Ngoài ra việc đi lại nhiều có thể khiến bé sẽ ra đời sớm hơn ngày dự kiến.

Một số hãng hàng không cũng hạn chế tiếp nhận phụ nữ mang thai và có thể yêu cầu mẹ xuất trình giấy khám thai hợp lệ nên mẹ bầu cũng cần lưu ý thêm điều này.

Ở những tháng cuối thai kỳ, bà bầu nên hạn chế đi lại nhất có thể (Ảnh minh họa: Internet)

Chúc mẹ bầu có một cái tết an toàn và ngập tràn hạnh phúc bên gia đình yêu thương!

Thanh Lê

Thực phẩm bà mẹ đang cho con bú nên ăn

Khi cho con bú, bạn cần có chế độ ăn uống lành mạnh để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé. Dưới đây là những loại thực phẩm bạn nên ăn khi đang cho con bú.

Quả việt quất

Quả việt quất rất giàu vitamin C và chất chống oxy hóa. Nếu không ăn việt quất, bạn có thể lựa chọn các loại thực phẩm giàu vitamin C khác như amla, dâu tây, nước cam.

Thực phẩm họ cam quýt

Các bà mẹ đang cho con bú cần nhiều vitamin C vì nó giúp hấp thu sắt. Do đó hãy bổ sung các loại quả như chanh, cam.

Các loại đậu

Trong trường hợp bạn đang ăn chay, bổ sung các loại đậu là cách tốt nhất đáp ứng nhu cầu protein của cơ thể và tăng cường chất xơ, giúp đường tiêu hóa khỏe mạnh.

Các loại hạt

Ăn bữa nhẹ với các loại hạt luôn là lựa chọn lành mạnh thậm chí ngay cả khi mang thai. Chúng là nguồn năng lượng tuyệt vời, cung cấp nhiều dưỡng chất chỉ với một nắm hạt. Hãy chọn những loại hạt lành mạnh như hạnh nhân, óc chó, hạt lanh. Ngoài ra có hạt điều, hạt hồ trăn muối.

Thực phẩm giàu protein

Cá, trứng gà, trứng không chỉ giúp cho sữa mẹ có đầy đủ dưỡng chất, ngoài ra còn giúp đốt cháy nhiều calo hơn vì chúng có giá trị nhiệt cao. Bên cạnh đó, cá là nguồn axit béo omega-3 tuyệt vời giúp bé phát triển trí nào.

Các sản phẩm sữa ít béo

Bạn bắt buộc phải dùng các sản phẩm sữa khi đang cho con bú vì sữa làm tăng hàm lượng canxi trong sữa mẹ. Hãy đảm bảo bạn uống nhiều đồ uống lành mạnh như sữa bơ để duy trì nước. Cách này giúp xua tan mệt mỏi và giảm cân nhanh chóng.

BS Tuyết Mai

(Theo THS/ Univadis)

10 vị thuốc quý cho thai phụ

Trong kho tàng dược liệu quý giá của nước ta, nhiều vị thuốc có tác dụng rất tốt cho thai phụ, những dược liệu này được gọi là những thuốc an thai. Xin giới thiệu một số vị thuốc quý thường dùng cho phụ nữ mang thai.

Trữ ma căn: Vị thuốc là rễ đã phơi hoặc sấy khô của cây gai, tên khoa học là Boehmeria nivea (L) Gaud, họ gai Urticaceae. Cây sống lâu năm, thuộc loại nửa bụi, có thể cao tới 1,5 - 2m, mọc khắp nơi trong nước, thường lấy sợi và lấy lá làm bánh. Rễ củ thu hái quanh năm nhưng tốt nhất vào mùa thu đông. Trữ ma căn vị đắng, tính hơi hàn, quy kinh phế, tỳ, can. Tác dụng thanh nhiệt giải độc, tán ứ, thông lâm, an thai. Dùng trong các trường hợp đơn độc, sang lở, đái buốt, đái dắt, phụ nữ có thai đau bụng, ra huyết, xích bạch đới, viêm cổ tử cung. Liều dùng 10 - 20g.

Tô ngạnhlà cành đã phơi hay sấy khô của cây tử tô có tên khoa học là Perilla frutescens (L) Britt, họ Hoa môi Lamiaceae, là loại rau thơm phổ biến. Tô ngạnh vị cay, tính ôn, vào hai kinh phế, tỳ. Tác dụng thuận khí, an thai. Dùng trong trường hợp khí nghịch lên gây đau bụng, động thai. Liều dùng 6 -12g.

Tô ngạnh tác dụng thuận khí, an thai.

Bạch truật:

Vị thuốc là rễ cây bạch truật, tên khoa học Astractyloides macrocephala, Koidz, họ cúc Asteraceae. Cây mọc lâu năm cao khoảng 70 - 80cm. Rễ phát triển thành củ to và mầm. Rễ cây thu hái vào mùa đông khi lá ngả vàng. Cây được di thực về trồng ở một số nơi kể cả vùng núi và đồng bằng. Thuốc có vị ngọt, đắng, quy kinh tỳ, vị. Tác dụng kiện tỳ vị, tiêu thực, lợi thủy, ráo thấp, cố biểu, liễm hãn, an thai, chỉ huyết. Trường hợp động thai, ra huyết có thể dùng bạch truật. Liều dùng 6 -12g.

Tục đoạn:

dùng rễ của cây tục đoạn, tên khoa học là Dipsacus japonicus, Mig, họ tục đoạn Dipsacaceae. Là loại cây thảo, cao chừng 1,5 - 2m, rễ củ không phân nhánh, thân đứng có khía dọc, có gai thưa. Vị thuốc còn có tên tiếp cốt thảo. Cây có ở một số tỉnh vùng núi phía Bắc, nhất là ở Sa Pa (Lào Cai). Tục đoạn có vị đắng, tính hơi hàn, quy hai kinh can, thận. Tác dụng bổ can thận, mạnh gân cốt, thông điều huyết mạch, chỉ thống, trị phong thấp, chấn thương, xương khớp sưng đau, an thai, chỉ huyết. Dùng tốt trong các trường hợp động thai, đau bụng, ra huyết. Liều dùng 6 -12g

Tục đoạn bổ can thận, thông điều huyết mạch.

Tang ký sinh

là toàn thân của cây tầm gửi cây dâu, tên khoa học Loranthus parasiticus (L), Merr, họ tầm gửi Loranthaceae. Thuốc có vị đắng, tính bình, vào hai kinh can, thận. Tác dụng trừ phong thấp, kiện cân, cường cốt, hạ huyết áp, dưỡng huyết, an thai. Dùng cho thai phụ huyết hư dẫn đến động thai, ra huyết. Liều dùng 8 -12g.

Sa nhân: Vị thuốc là hạt của cây sa nhân Amomum (wall ex Bak) vilosum, Lour.Var Xanthioides A, Longiligulare T.L Wu, họ Gừng Zingiberaceae. Cây thảo sống lâu năm, cao chừng 1,5m, phổ biến ở phía Bắc và Bắc Trung Bộ. Quả được thu hái vào tháng 8 dương lịch. Thuốc có vị cay, tính ấm, quy vào kinh tỳ, thận, vị. Tác dụng lý khí hóa thấp, trừ thấp, giảm đau. Làm an thai trong trường hợp thai động không yên, ra máu. Liều dùng 2 - 4g.

Ngải diệp là lá của cây ngải cứu tên khoa học Artemisia vulgaris L. Họ cúc Asteraceae. Loại cây thảo, dùng làm rau ăn. Thành phần hóa học chủ yếu là tinh dầu. Ngải diệp vị đắng, cay, tính ấm, quy kinh can, vị. Tác dụng điều hòa khí huyết, ôn kinh, tán hàn, giải cảm, giảm đau, an thần, kiện vị, an thai. Liều dùng 6 -12g.

Đỗ trọng: Vị thuốc là vỏ phơi hay sấy khô của cây đỗ trọng, tên khoa học Eucommia ulmoides olive. Là loại cây gỗ cao 10-20m, được di thực về Việt Nam nhưng chưa nhiều. Trên thị trường chủ yếu là nhập từ Trung Quốc. Đỗ trọng vị cay, tính ấm, quy kinh can, thận. Tác dụng bổ can thận, mạnh cân cốt, bình can, hạ áp, dưỡng huyết, an thai. Dùng trong trường hợp thai động, ra huyết. Liều dùng 8 - 16g.

A giao là cao da lừa. Thành phần hóa học chứa collagen, khi thủy phân cho các amino acid, ngoài ra có chất vô cơ. A giao vị ngọt, tính bình vào 3 kinh phế, can, thận. Tác dụng tư âm, dưỡng huyết, nhuận phế, chỉ huyết, an thai. Dùng cho phụ nữ rong huyết, có thai ra huyết, đau bụng hoặc sau sảy thai vẫn rong huyết. Liều dùng 6 -12g

Ban long còn gọi là lộc giác giao là chế phẩm cao được bào chế từ gạc hươu, nai. Thành phần hoạt chất chủ yếu gồm gelatine, các acid amin, calci phosphat, calcicarbonat, các chất nội tiết kích thích sinh trưởng. Ban long vị ngọt, tính ấm, quy kinh can, tỳ, thận là thuốc ôn bổ hạ nguyên, bồi bổ dương đạo, sinh tinh tủy, mạnh gân cốt, bổ huyết, chỉ huyết, điều hòa chức năng nội tiết, thuốc có tác dụng an thai, cầm máu. Ngày dùng 10g ăn với cháo nóng, hoặc ngâm rượu uống.

DSCKI. Phạm Hinh

Tiêm phòng ung thư cổ tử cung và hội chứng đau cục bộ

Tôi rất muốn tiêm phòng ung thư cổ tử cung cho con gái nhưng lại nghe nói vắc-xin này có thể gây ra hội chứng đau cục bộ. Vậy tôi có nên tiêm cho con gái không? Mong bác sĩ tư vấn giúp!

Đặng Anh Thúy (Lâm Đồng)

Hiện nay trên thế giới cũng như tại Việt Nam đang lưu hành hai loại vắc-xin gardacil và cervarix được Cơ quan Quản lý thuốc và thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) cho phép sử dụng để phòng ngừa nhiễm HPV cho phụ nữ từ 9- 26 tuổi. HPV - Human Papilloma Virus là virut gây u nhú ở người, lây truyền qua đường tình dục (âm đạo, hậu môn). Siêu vi này có khoảng 100 loại, trong đó 40 loại gây bệnh ở cơ quan sinh dục, có 15 loại “độc” ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, có thể dẫn đến ung thư cổ tử cung, ung thư âm đạo, ung thư âm hộ, mụn cóc sinh dục... Các vắc-xin có hiệu quả nhất khi được tiêm tại thời điểm trước khi tiếp xúc tình dục đầu tiên, ở các bé gái và phụ nữ chưa được tiếp xúc với các loại HPV (6, 11, 16, 18). Trẻ em gái và phụ nữ đã quan hệ tình dục có thể vẫn được hưởng hiệu quả từ vắc-xin vì có thể họ chưa tiếp xúc với các loại HPV được phòng ngừa.

Đã từng có thông tin vắc-xin gardacil gây ra hội chứng đau cục bộ (complex regional pain syndrome) như chị mô tả. Tuy nhiên, theo báo cáo mới nhất của Ủy ban Đánh giá các vấn đề bất lợi của thuốc New Zealand thì các dữ liệu hiện có cho thấy không có mối liên quan nào giữa hội chứng này, cũng như hội chứng nhịp tim nhanh tư thế (postural orthostatic tachycardia syndrome) với việc tiêm vắc-xin gardacil. Vì vậy, chị hoàn toàn có thể yên tâm tiêm phòng cho con mà không phải lo lắng gì về vắc-xin này. Tuy nhiên cũng như tất cả các loại vắc-xin khác, tiêm phòng HPV không bảo vệ được 100%, vì vậy định kỳ tầm soát vẫn là cách tốt nhất để phòng ngừa bệnh ung thư cổ tử cung.

DS. Huy Quang

Để tránh bệnh đầu nhỏ, cần sàng lọc trước sinh

Theo Thứ trưởng Long, đến thời điểm này đã có 44 quốc gia, vùng lãnh thổ xuất hiện vi rút Zika. Như vậy, khả năng xâm nhập của vi rút này vào Việt Nam là hoàn toàn có thể.

Hiện Bộ Y tế đang mở rộng giám sát ca bệnh, triển khai lấy mẫu để tìm xem vi rút Zika đã có mặt tại Việt Nam hay chưa. Bộ Y tế cũng đã tiến hành lấy mẫu xét nghiệm tại 8 điểm ở miền Nam và 3 điểm tại miền Bắc. Thời gian tới sẽ tăng lên 1.000 điểm trên toàn quốc để mở rộng phạm vi giám sát loại vi rút này. Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương và Viện Paster TP Hồ Chí Minh là những đơn vị có đủ khả năng chẩn đoán bệnh do vi rút Zika. Tuần tới sẽ có thêm Bệnh viện (BV) Bệnh Nhiệt đới trung ương và BV Bệnh Nhiệt đới TP Hồ Chí Minh tham gia xét nghiệm. Những người trở về từ vùng dịch có thể đến các đơn vị này để lấy mẫu xét nghiệm miễn phí.

Giám đốc BV Bệnh Nhiệt đới trung ương Nguyễn Văn Kính cho biết, hiện năng lực các phòng xét nghiệm của Việt Nam hoàn toàn có thể chẩn đoán được bệnh do vi rút Zika. Tuy nhiên, đa phần người bệnh không có biểu hiện triệu chứng nên sẽ rất khó để có thể phát hiện sớm ca bệnh đầu tiên. Chính vì vậy, ngoài việc giám sát chặt người nhập cảnh từ các vùng dịch, ngành Y tế cần theo dõi những trường hợp thai phụ siêu âm thấy trẻ có bất thường đầu nhỏ thì cần lấy máu làm xét nghiệm tìm nguyên nhân và can thiệp kịp thời. Nếu để đến khi sinh trẻ ra mới phát hiện mắc hội chứng đầu nhỏ thì khó can thiệp.

Ông Nguyễn Văn Kính đề xuất Bộ Y tế chỉ đạo hệ thống sản khoa nhập cuộc trong việc giám sát vi rút Zika tại nước ta. Ngoài ra, trong hệ thống giám sát bệnh bại liệt mà Việt Nam đang duy trì nếu phát hiện các ca viêm đa rễ thần kinh (một trong những hội chứng liên quan đến bệnh do vi rút Zika) cũng cần báo cáo.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long chỉ đạo Cục Quản lý môi trường y tế cần giám sát, liên hệ chặt chẽ với WHO, Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ và các cơ quan quốc tế liên quan, nếu phát hiện bất kỳ mối liên quan nào giữa hóa chất Pyriproxyfen và hội chứng đầu nhỏ thì ngay lập tức Việt Nam sẽ dừng việc sử dụng hóa chất này.

Thanh Loan

Những triệu chứng lạ trong thai kỳ

Sưng nướu răng

Phụ nữ mang thai có thể bị sưng nướu răng kèm theo chảy máu và do vậy dẫn tới nhiều vấn để răng lợi khác. Nguyên nhân gây sưng nướu là do những thay đổi về lượng progesteron và oestrogen và tăng lưu thông máu.

Sưng mũi

Sưng mũi cũng là triệu chứng có thể gặp khi mang thai. Niêm mạc bên trong mũi bị khô và có thể dẫn tới những vấn đề như chảy máu cam. Nhỏ nước muối có thể phòng ngừa tình trạng này.

Chân phù

Theo nghiên cứu gần đây, chân của phụ nữ mang thai có thể bị sưng tạm thời. Hormon relaxin là nguyên nhân duy nhất vì loại hormon này làm giãn các dây chằng trong xương chậu để em bé có thể chui ra nhưng nó có thể gây ảnh hưởng kéo dài lên các khớp của chân, khiến chân bị sưng phù.

Da nổi mụn

Da nổi mụn trứng cá và các vết nám trong khi mang thai là do những thay đổi hormon trong cơ thể. Để khắc phục những vấn đề về da này, tất cả những gì bạn cần làm là tìm những bài thuốc dân gian có hiệu quả và an toàn khi sử dụng so với những sản phẩm sẵn có trên thị trường.

Tĩnh mạch

Thai nhi đang phát triển cần cung cấp lượng máu lớn để có oxy và dưỡng chất, vì vậy, các tĩnh mạch trong cơ thể cũng có xu hướng giãn hoặc nở rộng. Khi những tĩnh mạch này giãn ra, phụ nữ mang thai sẽ bị đau và sưng ở một mức độ nhất định. Để ngăn ngừa tình trạng này, bạn có thể nâng cao chân để cải thiện tuần hoàn máu trong thời kỳ mang thai

Rối loạn tiêu hóa

Một trong những triệu chứng phổ biến trong thai kỳ là sự xuất hiện của những vấn đề tiêu hóa. Điều này có thể do sự gia tăng hàm lượng progesteron làm chậm thời gian vận chuyển thức ăn từ dạ dày tới ruột, do đó dẫn tới các vấn đề như táo bón.

BS Cẩm Tú

(Theo Boldsky/Univadis)

Sau sinh có uống được nước cam?

(hochieuha179@gmail.com)

Cam là một loại quả quen thuộc và bổ dưỡng, rất tốt cho sức khỏe, mọi người đều dùng được. Nước cam giàu vitamin A, C, các chất chống ôxy hóa và nội tiết tố. Nước cam cũng có tác dụng kháng khuẩn, kháng virut. Mỗi ngày uống 1 ly nước cam còn tăng sức đề kháng giúp phòng ngừa ung thư. Những nghiên cứu trong phòng thí nghiệm đã chỉ ra rằng, nước cam có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh bạch cầu ở trẻ em, chống lại ung thư vú, ung thư gan và ruột kết ở người trưởng thành. Đặc biệt, phụ nữ sau sinh uống nước cam giúp tăng tiết sữa, tăng sức đề kháng chống bệnh tật... Tuy nhiên, nếu cam chua quá bạn có thể pha thêm nước ấm và chút đường. Hiện nay một số nơi còn tồn tại những phong tục lạc hậu và sai lầm bắt bà mẹ sau sinh kiêng quá mức dẫn tới thiếu chất và thiếu sữa. Không hiểu vì lý do gì mà trong dân gian truyền miệng nhau sau sinh không ăn cam vì sợ chua, không ăn rau cải... để phòng són tiểu khi về già. Thực tế són tiểu là do tổn thương vùng tầng sinh môn trong những trường hợp sinh khó, hoặc sau sinh phải lao động nặng sớm gây sa sinh dục, bàng quang và yếu cơ vùng đái chậu gây són tiểu chứ không liên quan tới ăn chua hay ăn rau cải. Lời khuyên của chúng tôi là bạn nên uống nhiều nước (2-3 lít/ngày) nước cam, chanh, sữa, hoặc nước sôi đều được. Tránh ăn cay quá mức (ớt, tiêu...), không uống rượu, hút thuốc...

BS. Kim Oanh